پاکتهای چند لایه نوعی از بستهبندی برای نوشیدنیهایی است که در جای خنک نگهداری میشود. در تابستانها تنها نوش جان کردن انواع بستنیها نیست که خنکای دلپذیری دارند، بلکه نوشیدن انواع شربتها و کولاها، آب میوههای خنک، عطش ناشی از حرارت آفتاب را میکاهند. ناچار باید گرم نشست و سرد نوشید.
زمستان اما، داستان خودش را دارد. از چای داغ، لب سوز و لب دوز گرفته تا انواع قهوهها، که فنجان فنجان دور میزهای قهوهخانههایی که این روزها نامشان را به کافی شاپ تبدیل کردهاند، نوش جان میشوند. بازار نوشیدنیهای سرد و گرم، گرم سرد میشود.
نوشیدنیها انواع مختلفی دارند که در روزهای سرد و گرم فصلهای زمستان و تابستان مورد استفاده قرار میگیرند. اما در بحث بستهبندی آنها باید توجه داشت که نوشیدنیها نیاز به بستهبندی محکمتر و دقیقتر نسبت به سایر مواد غذاییها دارند. در زمانهای دور برای بستهبندی نوشیدنی، از پوست حیوانات به عنوان بستهبندی استفاده میکردند و پس از آن سرامیک و شیشه جایگزین پوستها و مواد طبیعی شدهاند. در اوایل قرن بیستم دو ماده جدید یعنی مقوا و پلاستیک جای خود را در این صنعت نشان داده است و اهمیت بالایی پیدا کردند. این طور نشان نمیداد که استفاده از کاغذ و مقوا برای بستههای نوشیدنی قانعکننده باشد، با این وجود بسیار کارآمد بوده و به اثبات رسیده است. بستهبندی کاغذی یا کارتنی نوشیدنی یک منبع تجدیدپذیر برای بستهبندی به دنیا عرضه کرد. علاوه بر این، قابلیت شکلپذیری آن کاربرد فراوانی برای تنوع و ایدهپردازی در بستهها داشت. امروزه کارتنهای نوشیدنی کاغذی، در اندازه و شکلهای متنوعتری در دسترس عموم مردم است.
سابقه بستهبندی کاغذی مایعات
اولین سوابق استفاده از کاغذ برای بستهبندی نوشیدنی و مایعات در تاریخچه کارتنسازی، با مقیاس تجاری به تاریخ 1908 میلادی باز میگردد. ظروف شیر کاغذی، توسط فردی به نام G.W. Maxwell در سانفرانسیسکو و لس آنجلس اختراع و فروخته شد. ماکسول در اوایل سال 1906 از موم پارافین برای ضد رطوبت کردن کاغذ استفاده کرد. اما دستیابی به پیوند محکم در مایع در اتصالات دشوارتر بود. از آنجا که چسب با محتویات تماس حاصل داشت، آلودگیهایی را ایجاد میکرد.
گسترش بستهبندی نوشیدنی و مایعات
تا دهه 1930، حدود ده شرکت، انواع مختلف بستهبندی کاغذی برای شیر در ایالات متحده معرفی کردند. به عنوان مثال، در سال 1929، ظروف ویژه کارتنی در نیویورک ساخته شد.
مزایای بستهبندی کاغذی نوشیدنی
• سبک بودن آن
• ضد نفوذ بودن بستهبندی
• ماندگاری طولانی مایعات در شرایط کاملا استریل.
کمبود مقوا، موم پارافین و منگنههای اصلی چالشهای جدیدی را به ویژه در طول جنگ جهانی دوم به وجود آورد. صنعت کارتنسازی در سال 1955 جایگزین جدیدی برای درب قوطیهای کارتنی نوشیدنی به بازار عرضه کرد. که تا حدودی مشکلات را برطرف نمود. همچنین در سال 1963 با پیشرفت صنایع کاغذسازی، نسل جدید پاکتهای کارتنی (یا همان کاغذی) برای بستهبندی مایعات معرفی شد.
بستهبندی انواع نوشیدنیها
انواع نوشیدنیهای سرد و گرم در انواع بطریهای آشامیدنی، قوطیهای نوشابه، ظروف پلاستیکی آب معدنی و نوشیدنیهای مختلف و پکهای کارتنی در بازار وجود دارد که میتوان خریداری کرد.
انواع دستگاه بستهبندی نوشیدنی
امروزه انواع گوناگونی از دستگاه بستهبندی نوشابه برای انواع نوشیدنیها وجود دارد؛ و هر فرد میتواند با راهاندازی یک خط تولید، بر فرض مثال خط تولید آب معدنی اقدام به تولید انواع نوشیدنی نماید. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان با توجه به درآمد و بودجهای که دارند میتوانند به صورت کاملا تخصصی و حرفهای اقدام به راه اندازی خط تولید نوشابه، آبمیوه و نوشیدنیها کنند. نوشیدنیها امروزه در انواع مختلفی بستهبندی میشوند، تا به دست مشتریان برسند. بستهبندی در ظروف آلومینیومی، بطری پلاستیکی یا شیشهای از انواع مهم بستهبندیهای آشامیدنی هستند. همچنین نوشیدنیها باید در ظروفی نگهداری شوند که عمر نگهداری محصول بالا برود.
دستگاه بستهبندی پرکن
دستگاه بستهبندی پر کن مایعات نوشیدنی یکی از بهترین دستگاهها است که برای پر کردن انواع مایعات از آن استفاده میکنند. این دستگاه به صورت کاملا تخصصی و حرفهای در انواع بستهبندی نوشیدنیها به صورت اتوماتیک، نیمه اتوماتیک و دستی به کار گرفته میشود. امروزه بستهبندی نوشیدنیها و مایعات در ظروف شیشهای و پلاستیکی و بطریها انجام میشود. بسیاری از تولیدکنندگان هستند که میتوانند در کمترین زمان ممکن، با خرید یک نمونه از این دستگاهها فرآیند بستهبندی را با موفقیت انجام دهند.
دستگاه پرکن مایعات
این دستگاه یکی از پرکاربردترین دستگاهها در صنایع مختلف به خصوص نوشیدنی و آب معدنی میباشد و دو نوع پرکن مایعات رقیق و غلیظ متناسب با محصول ساخته میشوند. این دستگاه انواع شیشه و بطری را به صورت اتومات و نیمه اتومات پر میکند.
خط تولید نوشیدنی و مایعات
در خط تولید مایعات در قسمت بستهبندی از دستگاههای متغیر دیگری نیز استفاده میشود که میتوانید برای تکمیل خط تولید و بستهبندی از آن استفاده کنید.
دستگاه بستهبندی سیل: (این دستگاه وظیفه پرس لبه ظرفهای پلاستیکی و شیشهای که یک لایه سلفون و یا آلومینیوم است را دارد.)
دستگاه سیل القایی: (برای ظروف در دار این دستگاه به روش حرارت در را به لبه ظرف میچسباند.)
دستگاه سیل لیوان حرارتی: (روی بطری و لیوانها و ظروف پلاستیکی با حرارت و فشار یک لایه سلفون کشیده میشود.)
این دستگاه میتواند به صورت دستی، نیمه اتومات و اتومات باشد که متناسب با نیاز مصرفکننده و حجم تولید آن طراحی و ساخته میشود. دستگاه متناسب برای فروشگاههای آبمیوه فروشی به صورت دستی میباشد و برای تولیدات کارخانهای به صورت اتوماتیک و نیمه اتوماتیک است.
دستگاه فیلر سیلر: (پرکن و سیل)
این دستگاه برای بستهبندی نوشیدنی با حجم خیلی بالا مورد استفاده قرار میگیرد و هم عمل پر کردن و هم سیل را بصورت اتوماتیک با سرعت بالا انجام میدهد .
دستگاه دوی پک
پاکتهایی که با نی و یا قیچی باز میشوند با این دستگاه پر میشوند. بستهبندی نوشیدنیها جزو کالاهایی هستند که با چالشهای زیادی روبهرو هستند.
چالشهای بستهبندی گرم بیرون بر
یکی از محصولات پر چالش، بستهبندی نوشیدنیهای گرم بیرون بر هستند که داخل لیوانهای کاغذی یا به اصطلاح پیپر کاپها فروخته میشوند. اما لیوانهای کاغذی دارای یک لایه بسیار نازک پلیاتیلن داخلی جهت ضد آب شدن دارند که ممکن است به راحتی از بین بره و لیوان رسما حل بشه داخل نوشیدنی. مورد دیگر این است که این لیوانها به راحتی فرم اولیه و ظاهر خود را از دست میدهد.
نوشیدنیهای گرم در لیوان کاغذی
در اولین قدم باید دستگاه سیل لیوان حرارتی و دومی دستگاه سیل القایی تست شوند.
مورد اول که دستگاه سیل لیوان حرارتی برای نوشیدنیهای گرم است که با عوامل زیر روبهرو است:
محدودیت قالب: نوشیدنیهای گرم در لیوانها با سایزهای مختلف سرو میشوند و با توجه به اینکه دستگاههای حرارتی قالبهای تکی و عملا یکسانی دارند که برای کافهها مقدور نیست برای هر لیوان یک دستگاه تهیه کنند یا اینکه فضای کافی برای قرار دادن چند دستگاه نیست.
نبودن لبه کافی جهت سیل: لیوانهای آیس پکی (پلاستیکیها) یک لبه حدودا 3 تا 5 میلیمتر تخت دارند، که باعث میشود لیوان به خوبی روی قالب دستگاه قرص محکم شود و عملیات آببندی به خوبی صورت گیرد؛ ولی لیوانهای کاغذی لبه تخت و کافی جهت قرار گرفتن داخل قالب این دستگاه رو ندارند.
مهدی رفیعی مدیرعامل شرکت «آشام رنگ طبیعت» در گفتوگو با خبرنگار ماهنامه «بازار بستهبندی» میگوید: «بستهبندی نوشیدنیهای گرم و سرد متفاوت است. برای بستهبندی نوشیدنیهای گرم بیشتر از قوطی یا شیشه استفاده میکنند و از بین انواع مختلف بستهبندیهای نوشیدنی: قوطی، آلومینیوم و بستهبندی شیشهایی به دلیل حفاظت بهتر و ثابت نگه داشتن دمای نوشیدنی برای بستهبندی نوشیدنیهای گرم بهتر هستند.»
وی مطرح میکند: «به طور کلی بستهبندی نوشیدنیهای گرم در ایران تولید نمیشود اما کشورهای دیگر در حوزه بستهبندی نوشیدنیهای گرم خیلی پیشرفتهتر هستند. برای مثال کشور اسپانیا دارای بستهبندهای مخصوص نوشیدنیهای گرم است که با روشهای مخصوص بستهبندی آنها قابلیت گرم کردن و به جوش رساندن مایع داخل ظرف را دارد.»
وی در آخر عنوان میکند: «بستهبندی شیشهای بین بستهبندی فلزی و آلومینیومی قابلیت داغ کردن و قرار دادن داخل مایکروویو را دارد و میشود از لیبلهای پشت چسبدار که اگر در معرض حرارت قرار گیرد اتفاقی برای آن نمیافتد بر روی شیشه استفاده کرد.»