به گزارش بستاپرس به نقل از ماهنامه «بازار بستهبندی»، با این حال اما همچنان در کشور ما، مهجورترین صنعتی که بزرگترین کمکها را به سایر صنایع میرساند، تولید را رونق میبخشد و اقتصاد کشور را روی ریل قرار میدهد، اما همیشه به حاشیه رانده میشود و مغفول باقی میماند، صنعت بستهبندی است. واقعیت این است که این صنعت با وجود گستردگی و اهمیتی که دارد در کشور ما از هیچ اداره و بخش خاصی در دولت برخوردار نیست، خصولتیها این موضوع را منطقی قلمداد میکنند و شاید همین موضوع هم سبب شده که این صنعت امروز هیچ اتحادیه، فدراسیون، کنفدراسیون و تشکل صنفی خاصی هم نداشته باشد که به واسطه آن بتوان از صنعتگران فعال در صنعت بستهبندی حمایت کرد! همین هم سبب شده که حالا بستهبندی هیچ جایی حتی در وعدههای مسئولین نداشته باشد.
کافی است یک جست و جوی کوتاه در فضای رسانه ای کشور داشته باشید تا متوجه شوید هیچ یک از مسئولین، تا کنون در هیچ یک از ارگانهای دولتی، حتی وعده بر جا مانده ای هم در رابطه با صنعت بستهبندی نداده است. متاسفانه این بدین معنا نیست که صنعت بستهبندی در کشور از جایگاه مطلوبی برخوردار است و نیاز به رسیدگی و رفع مشکلات ندارد، بلکه بدین معناست که به قدری مهجور است که کمترین توجهی هم به آن نشده است! همین امر نیز سبب شده که در جلسات تخصیص بودجه دولت، سهمی برای این بخش در نظر گرفته نشود.
از سوی دیگر نبود انجمن صنفی بستهبندی هم مزید بر علت شده و مانع دیگری برای پیگیری خواستههای بازیگران این صنعت است. خیلیها دلیل اصلی این شرایط را پراکندگی صنعت بستهبندی میدانند و معتقدند این موضوع سبب شده تا دولت نتواند به مسائل این حوزه به صورت متمرکز بپردازد، از سوی دیگر هم موجب بروز چالشهایی در بین صنعتگران بستهبندی شده است. به عنوان مثال دغدغهها و مسائلی که بخش کارتن با آن روبه رو است نه تنها هیچ شباهتی به خواستهها و اهداف بخش پلاستیک ندارد، بلکه گاه حتی در تضاد با آن است. رقیب بودن این بخشها با یکدیگر هم دلیل دیگری شده تا بازیگران صنعت بستهبندی نتوانند به نقطه نظر مشترکی در خودشان برسند.
با این حال موضوع عیان این است که با توجه به شرایط حال حاضر کشور و وضعیت اقتصادی کنونی، مدیریت بخش بستهبندی در ایران با روندی که تا کنون وجود داشته، ممکن نیست چرا که چالشهای زیادی پیش روی صنعت بستهبندی است. با اینکه مردم، تولیدکنندگان و کسب و کارهای تولیدی کم و بیش ضرورت و اهمیت این صنعت را درک کرده اند اما هنوز استراتژی مشخص و هدفمندی برای صنعت بسته بندی ندارد که بتواند مسیر مشخصی برای پیشرفت آن در نظر گرفت. کارخانهها و تولید کنندهها به صورت پراکنده مشغول به کار هستند و افرادی که وارد صنعت بسته بندی میشوند به این صنعت به چشم موج نگاه میکنند. در صورتی که اگر دولت با سازندگان و صنعتگران بستهبندی همکاری کند، میتواند این صنعت درآمدزا و پررونق را از حالت موج خود درآورد و نظم ببخشد.
صنعت بستهبندی صنعت رو به پیشرفتی است و به مرور با گسترش فرهنگ زندگی شهری و تمایل بیشتر مردم به مصرف کالاهای کارخانه ای (چه محصولات غذایی و چه محصولات مصرفی خانگی دیگر) صنعت بستهبندی هم سهم بیشتری در سبد هزینههای خانوارها دارد.
این در شرایطی است که سال هاست به دلیل ضعف صنایع بسته بندی در کشور، بسیاری از کالاهای غیر نفتی پس از صادرات به کشورهای دیگر مورد بستهبندی و صادرات مجدد قرار میگیرند و به چندین برابر قیمت به فروش میرسند. نمونۀ آن هم صادرات خرما و زعفران است که بارها درباره آن صحبت کرده ایم. متاسفانه بی توجهی به تاثیر و کارکرد مثبت بستهبندیهای شکیل در بازارهای خرده فروشی داخلی و یا بینالمللی، فراوردههای سنتی کشور ما را به سوی رکود سوق داده است.
موضوع غیر قابل انکار این است که ضعف صنایع بستهبندی در کشور ما موجب تشدید صادرات فلهای محصولات و فراوردههای با کیفیت شده است و از سوی دیگر بی توجهی بعضی از صاحبان صنایع گوناگون به بستهبندی و جاذبه فروش بستهبندیهای شکیل در بازارهای فروش، مانع رقابتی شدن کالاهای داخلی شده است.
از سوی دیگر با اینکه طی دهه گذشته سرمایه گذاری در صنعت بستهبندی بسیار چشمگیر بوده است، اما بهره گیری از ذوق طراحان بستهبندی، به عنوان خالق یک بسته هنوز جا نیفتاده و کیفیت طرحهای بستهبندی هم آن طور که باید مرکز توجه تولیدکنندگان نیست.
آمارها نشان میدهد، سهم ایران در صنعت بسته بندی در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار ناچیز است و پایین بودن جایگاه ایران در صنعت بستهبندی و نبود چشماندازی روشن از رشد این صنعت، تبعات منفی برای اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت.
در بین کشورهای جهان آمریکا، ژاپن و چین بزرگترین بازارهای بستهبندی را دارند، که براساس آمارها حجم بازارهای بستهبندی فقط در این سه کشور بیش از 220 میلیارد دلار برآورد میشود و این در حالی است که ایران هیچ سهمی از بازار پرسود صنایع بسته بندی در جهان ندارد.
ناگفته پیداست که دانش صنایع بستهبندی در ایران بسیار قدیمی است و از تکنولوژی روز دنیا چیزی در چنته ندارد. البته متخصصان این امر، عامل تحریمها را در تشدید این مسئله بیتاثیر نمیدانند. با این حال واقعیت این است که صنایع ما نتواستهاند از ماشین آلات روز دنیا در این بخش استفاده کنند به طوری که قدمت برخی از ماشین آلات مصرفی در صنعت بسته بندی به پیش از انقلاب باز میگردد و بعضا عمری بیش از ۵۰ سال دارند. بگذریم از این که مواد اولیه مصرفی هم کیفیت چندان مناسبی ندارد .
بنابراین به نظر میرسد تنها راه حل ممکن، تشکیل صنفهایی با واحد جزء است. به این معنی که صنعت بستهبندی کارتن، چاپ بستهبندی، ماشین سازان بستهبندی، جعبه سازان بستهبندی، تولید کنندگان ظروف پلاستیکی و فلزی و شیشه ای و صنعت بستهبندی پلاستیک هر کدام صنف وتشکل مخصوص به خود را به صورت استانی تشکیل بدهند و در نهایت همه آن ها زیر مجموعه کنفدراسیون بسته بندی قرار بگیرند. تنها در این شرایط است که میتوان جاده را هموار کرده و صنعت بستهبندی را روی ریل پیشرفت قرار داد.