برای درک دقیق موضوع باید به 3 پرسش اساسی و مهم پیش از طراحی بستهبندی پاسخ دهید:
- چه کالایی میفروشید؟
- قرار است این کالا را به چه کسانی بفروشید؟
- این کالا را از چه طریقی به مشتریان عرضه میکنید؟
پرسش دشوار و بغرنجی نیست و میتوان به راحتی پاسخی برای آن پیدا کرد. چه میفروشید؟ کالایتان بزرگ است یا کوچک؟ در ساختار آن چه موادی به کار رفته؟ کالایتان ظریف و شکننده است یا محکم و بادوام؟ با پاسخ دادن به این پرسش میتوانید به درک صریحی از باید و نبایدهای بستهبندی کالایتان دست یابید. به عنوان مثال اگر محصول شما ظریف و شکننده است، بستهبندی شما باید محکم و بادوام باشد. به علاوه اگر کالای شما شکلی عجیب و نامتعارف دارد، نمیتوانید از جعبههای آماده و استانداردهای فرمهای عمومی در بازار برای بستهبندی آن استفاده کنید، باید یک بستهبندی کاملاً اختصاصی برای آن طراحی کرده و سفارش دهید.
- قرار است این کالا را به چه کسانی بفروشید؟
طرف حساب شما آقایان هستند یا خانمها یا هر دوی آنها؟ قرار است کودکان از کالایتان استفاده کنند یا بزرگترها؟ میخواهید نظر افرادی را جلب کنید که حامیان پر و پا قرص محیط زیست هستند؟ مشتریان شما بودجه محدود و مشخصی دارند یا از قشر مرفه جامعه هستند؟ بستهبندی کالا باید از دیدگاه مصرف کنندگان آن محصول جذای و خواستنی باشد؛ پیش از کلید زدن پروژه طراحی بستهبندی باید به خصوصیات و علایق مشتریان واقف باشید. اگر با افراد مسن و سالخورده سر و کار دارید، باید متنهای نوشته شده بر روی بستهبندی کالایتان درشت و خوانا باشد. اگر مشتریان شما افرادی متمول و ثرتمند هستند باید بکوشید تا بستهبندیهایتان نمادی از تجمل گرایی باشد.
- این کالا را از چه طریقی به مشتریان عرضه میکنید؟
قرار است کالایتان در سوپرمارکتهای بزرگ به فروش رسانید یا در یک بوتیک کوچک یا فروشگاههای اینترنتی؟ بستهبندی محصولی که قرار است به صورت آنلاین فروخته و ارسال شود، با بستهبندی کالایی که میخواهید در قفسه فروشگاه و در کنار انبوهی از محصولات رقیب به فروش رسد، زمین تا آسمان فرق دارد. وجود فضای خالی و اضافی در بستهبندی محصولات فروخته شده در فروشگاه اینترنتی باعث میشود کالا درون آن حرکت کرده و محصول و بستهبندی آن آسیب ببینند. بستهبندی کالایی که باید در قفسه فروشگاهها به فروش رود، باید زیبا و شکیل باشد و نگاهها را به سوی خود جذب کند.
نیازهای ضروری یک برند: برخی اوقات یک کالا به مصرف کننده نهایی عرضه میشود و گاهی اوقات در قالب یک برند و در کنار مجموعه ای از کالاهای دیگر قرار میگیرد. اگر میخواهید بستهبندی خود را در نهایت زیبایی و ظرافت طراحی کرده و جلوه بی نظیری به برند خود ببخشید، باید پیش از هر کاری اطلاعات لازم را در مقولههای زیر کسب کنید.
رنگها: بازاریابان دریافتهاند که روانشناسی رنگ نقش مهمیدر چگونگی به نظر رسیدن یک کالا یا خدمت دارد. برای انتخاب رنگ مناسب بستهبندی محصول باید به لوگو برند و یا شرکت توجه کنید. بیشتر کسب و کارهای دنیا رنگ بستهبندی محصولات خود را بر اساس رنگ لوگوی خود انتخاب میکنند. همچنین رنگها انتقال دهنده پیام به مخاطب (مشتری) نیز هستند.
فونتها: باید مناسب ترین فونت را انتخاب کرده و نحوه استفاده از آن را مشخص کنید.
لوگو: اگر قرار است لوگوی خود را در دل طراحی بستهبندی بگنجانید، اطمینان یابید که فایل وکتور آن در دسترس است.
درج متن مناسب بر روی بستهبندی: این که چه متنی باید بر روی بستهبندی نوشته شود، به محصول و صنعتی که در آن مشغول فعالیت هستید، بستگی دارد. در نظر داشته باشید که در برخی صنایع، تولیدکنندگان از لحاظ قانونی موظفند اطلاعات معینی را بر روی بستهبندی درج کنند.
متنهای نوشتاری: موارد بسیاری را میتوان در این دسته قرار داد از نام محصولتان گرفته تا کلماتی که مشتریان را وسوسه میکند کالایتان را بخرند.
تصاویر: اگر قرار است تصاویری بر روی بستهبندی تان نقش بندد، باید پیش از هر کاری فایل وکتور این تصاویر را آماده داشته باشید.
علائم و نشانهها: شاید مجبور باشید علائمیاز قبیل بارکد، ارزش غذایی، علائم هشدار دهنده یا امثال آن را بر روی بستهبندی کالایتان قرار دهید، این مسئله به کالایی که عرضه میکنید و صنعتی که در آن فعالیت دارید، بستگی خواهد داشت.
متنهای موقت بر روی بستهبندی: اطلاعات درج شده بر روی بستهبندی هر یک از شاخههای محصولاتی نظیر مواد غذایی یا آرایشی متفاوت خواهد بود. نباید اطلاعات را مستقیماً بر روی بستهبندی محصولات چاپ کنید، چرا که این اطلاعات هر چند وقت یکبار تغییر میکند، لذا باید در طراحی بستهبندی یک فضای خالی برای چسباندن برچسب یا زدن مهر در نظر بگیرید تا بعدها این اطلاعات را به بستهبندی محصولات اضافه کرده و در صورت نیاز تغییر دهید.
سبکهایی که دوست دارید و سبکهایی که مورد پسندتان نیست: پیش از شروع طراحی در مورد سبکهای متفاوت طراحی تحقیق و تفحص کنید. میتوانید به گردآوری بستهبندیهایی بپردازید که باب میلتان است. از بستهبندیهایی که نظرتان را جلب کرده، عکس بگیرید. در این میان میتوانید بر روی کمک سایت Pinterest حساب باز کنید. به خاطر داشته باشید که الهام گرفتن چیزی نیست که از فردی به فرد دیگر منتقل شود؛ ممکن است از رنگ یک تیشرت یا تصویر چاپ شده بر روی پرده خانه دوستتان، یا فونت تابلوی ساندویچ فروشی محله خوشتان بیاید. البته فراموش نکنید که این ایدهها نباید فقط باب میل و سلیقه شما باشد، چرا که قرار است این بستهبندیها را برای مشتریان طراحی کنید و باید طرح نهایی به دل آنها بنشیند.
ممکن است شما عاشق رنگهای شاد و سر زنده باشید اما اگر بخواهید بستهبندی لباس موتورسواری را طراحی کنید، استفاده از چنین رنگهایی بدون شک به مذاق مشتریان این لباسها که غالباً مردانی خشن و سر سخت هستند، خوش نمیآید. نکته دیگری که باید در هنگام بررسی سبکهای متفاوت طراحی مد نظر قرار دهید، مواد قابل استفاده در تولید بستهبندی است. در حال حاضر نیازی نیست در مورد این مواد تصمیمیبگیرید اما باید تمامیگزینهها را در ذهن داشته باشید تا وقتش که رسید، بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید.
بودجه طراحی بستهبندی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: هزینههایی که تنها یک بار پرداخت میکنید. هزینههایی از قبیل دستمزد طراح، ساخت کلیشه، تنظیمات چاپ (برای چاپ افست) در این دسته قرار میگیرند و شما تنها یک بار و در همان ابتدای کار این هزینهها را متقبل میشوید (مگر آن که بخواهید طرح خود را تغییر دهید.)
هزینههایی که باید به ازای هر عنصر بپردازید: هزینه مواد اولیه و نیروی انسانی در این دسته قرار میگیرند. تولید هر جعبه هزینه مشخصی دارد که باید هزینههای جانبی دیگری نظیر نوار چسب یا کاغذ و فوم بستهبندی را هم به این هزینهها اضافه کنید. به علاوه باید فردی را استخدام کنید تا کالاها را درون این بستهبندیها قرار دهد، مگر آن که خودتان بخواهید این مسئولیت را به عهده بگیرید. پیش از شروع کار باید به یک ایده کلی در مورد مبلغی قرار است برای بستهبندی هزینه کنید، دست یابید. توجه داشته باشید که همیشه سیاست “هر چه ارزان تر بهتر” کارگر نمیافتد؛ گاهی اوقات اگر کمیبیشتر هزینه کنید، به نفع تان تمامیمیشود و میتوانید گوی سبقت را از رقبا را بگیرید و حجم فروش و بهای محصولتتان را افزایش دهید. پس از جمع آوری اطلاعات به قسمت جالب و دوست داشتنی ماجرا میرسید؛ طراحی بستهبندی! چگونه میخواهید با کمک طرح بستهبندی داستان برندتان را روایت کنید. در طول مراحل طراحی باید تصمیمهایی بگیرید، انتخابهایی صورت دهید که به لطف آنها میتوانید داستان برندتان را دهان به دهان نقل کنید.
هر بستهبندی از سه لایه تشکیل شده است. بستهبندی خارجی، بستهبندی داخلی و بستهبندی کالا. برای بستهبندی کالای خود ممکن است به یکی از این سه لایه یا هر سه آنها نیاز داشته باشید. بستهبندی خارجی نخستین بخشی است که در پیش چشم مشتری ظاهر میشود و کالای شما را از گزند عوامل محیطی مصون نگه میدارد. بستهبندی خارجی میتواند جعبه ای باشد که کالایتان درون آن حمل میشود یا کیسه ای که محصولتان در آن جای میگیرد تا در قفسه فروشگاهها به فروش رسد. بستهبندی داخلی در دل بستهبندی خارجی قرار میگیرد و از کالایتان محافظت میکند. بستهبندی داخلی میتواند کاغذ، فوم یا ضربه گیری باشد که درون بستهبندی خارجی را پر میکند و اجازه نمیدهد کالا تکان بخورد و آسیب ببیند. کیسههایی که به حفظ طراوت و تازگی مواد غذایی کمک میکنند، در این دسته قرار میگیرند. بستهبندی کالا دقیقاً همان چیزی است که اغلب افراد با شنیدن کلمه بستهبندی به آن میاندیشند؛ جعبه ای که یک اسباب بازی درون آن قرار گرفته، بطری لیبل دار یک نوشیدنی، اتیکت روی یک لباس، کاغذ شکلات. هر یک از این لایهها فرصتی برایتان مهیا میکند تا بخشی از داستان برندتان را روایت کنید.
طیف وسیعی از بستهبندی موجود است و میتوانید یکی از آنها را برای کالای خود انتخاب کنید. گاهی اوقات انتخاب کردن بین جعبه یا بطری، کار چندان دشواری نخواهد بود. اما همیشه این طور نیست. برای انتخاب مناسب ترین و بهترین نوع بستهبندی باید موارد زیر را در ذهن داشته باشید.
کالا: همه چیز به همین جا ختم میشود؛ کالا! اگر محصول شما مایع باشد، گزینههای موجود برای بستهبندی کردن آن محدود میشود. البته نباید اجازه دهید که این محدودیتها خلاقیت شما را سرکوب کند. به عنوان مثال Capri Sun تحولی عظیم در صنعت بستهبندی آبمیوه به پا کرد و آبمیوههایش را به جای بطری درون کیسههای کوچک (ساندیسی) بستهبندی کرد. شرکت Go-Gurt تصمیم گرفت به جای استفاده از بستهبندیهای همیشگی ماست، بستههایی را طراحی کند که مشتریان برای خوردن ماست دیگر نیازی به قاشق نداشته باشند. البته این را هم در نظر داشته باشید که طراحی و تولید یک بطری با شکل و شمایلی خاص بسیار بیشتر از بطریهای استاندارد و معمولی برایتان هزینه خواهد داشت.
رقابت: اگر همه رقبا سوپ را در قوطی کنسرو عرضه میکنند، باید در اندیشه راهی متفاوت و خلاقانه برای بستهبندی محصول خود باشید. از این طریق میتوانید حسابتان را از سایر رقبا جدا کرده و متمایز ظاهر شوید. البته این را هم در نظر داشته باشید، مسیری که انتخاب کرده اید بسیار دشوار و پر فراز و نشیب خواهد بود، چرا که مشتریان به قوطیهای کنسروی سوپ عادت کرده اند و سوپر مارکتها قفسهها و انبارهای خود را برای نگهداری سوپهای بستهبندی شده در قوطی کنسرو طراحی و ساخته اند.
بودجه: ممکن است یک ایده بی نظیر و فوق العاده برای طراحی بستهبندی در ذهن داشته باشید و مثلاً بخواهید گردنبند ماه تولد را درون جعبه ای به شکل هلال ماه بستهبندی کنید، اما اگر بودجه ای که برای هر بستهبندی در نظر گرفته اید فقط 50 سنت باشد، ایده شما عملی نخواهد بود. در چنین شرایطی باید مشتریان ایده آلتان را مد نظر قرار دهید؛ اگر قرار است این گردنبند را به قیمت 12 دلار بفروشید، بهتر است از یک جعبه ارزان قیمت برای بستهبندی آن بهره بگیرید. اما اگر گردنبندی از جنس طلا و دست ساز دارید که بیش از 100 دلار میارزد، باید بودجه ای که برای بستهبندی آن در نظر گرفته اید را افزایش دهید و همان جعبه شیک و زیبایی که به شکل هلال ماه طراحی شده را برای بستهبندی کالای خود برگزینید.
پس از مرحله طراحی نوبت به چاپ میرسد اما شما باید از همین حالا در مورد این مرحله خوب فکر کنید. به علاوه باید از هزینههای چاپ بستهبندی تان کاملاً آگاه باشید. با تحقیق در مورد مرحله چاپ میتوانید به طراح خود کمک کنید تا فایلهایی را که باید آماده کرده و تحویل دهد.
خط قالب(Dieline): اگر سایز جعبه و لیبلهایتان استاندارد باشد، چاپگرها میتوانند طرح خط قالب را به شما ارائه دهند تا شما آن را در اختیار طراحتان قرار دهید.
فرمت های فایل چاپ و الزامات آن: برای چاپ به فایل وکتور نیاز دارید. این فایل باید لایه دار باشد؟ باید خطوط برش را در این فایل مشخص کرد؟ طراح شما باید یک فایل آماده برای چاپ را در فرمت Ai، فوتوشاپ،PDF یا EPS تحویل دهد. برای باز کردن این فایلها به یک برنامه خاص نیاز دارید اما چاپگرها میتوانند این فایلها را باز کنند. به علاوه طراح موظف است تصویر طرح خود را در قالب فرمت JPG یا PNG هم ارائه کند تا هر کسی بتواند آن را باز کند و ببیند. باید فرمتهای متفاوت یک فایل را بشناسید و بدانید کدام فایل را به که تحویل دهید.
رنگها: برخی چاپگرها میتوانند خود را با هر مدل و کد رنگی وفق دهند. اما برخی چاپگرها (مخصوصاً آنهایی که چندان گران قیمت نیستند) پالت رنگ محدودی دارند.
۳-۴ چاپ افست یا دیجیتالی: چاپگر شما میتواند به صورت دیجیتالی چاپ بگیرد یا افست؟ حداقل تعداد سفارش برای گرفتن چاپ افست چقدر است؟ جدول هزینههایتان به چه شکل خواهد بود.
شاید یک تصویر زیبا از کالایتان یا توصیه ای هوشمندانه برای مشتریان داشته باشید یا بخواهید پیام برندتان را به گوش مخاطبین برسانید یا با یک نمودار تصویری نحوه استفاده صحیح از کالایتان را به مشتریان نشان دهید. اما وقتی مشتری نگاهی به بستهبندی محصول شما میاندازد، تنها یک چیز را به خاطر خواهد سپرد، میخواهید آن چیز چه باشد؟ مهم ترین چیزی را که میخواهید در ذهن مشتریان حک شود را در مرکز طرح بستهبندی قرار دهید تا مخاطبین کالا و برند شما را با آن بشناسند. در مراحل بعد میتوانید چند چیز دیگر را به این طرح اضافه کنید تا وقتی مشتری نگاهی دقیق تر به محصول شما انداخت یا بر روی لینک آن کلیک کرد، متوجه این جزئیات شده و نسبت به خرید کالایتان اقدام کند.
با نگاه کردن به بستهبندی میتوان دریافت که چه چیزی درون آن قرار دارد و این کالا برای چه قشری مناسب است؟ مردم بابت چیزهایی هزینه میکنند که بتوانند آن را به خوبی درک کنند. پس حواستان باشد که بستهبندی شما مصرف کنندگان را به خطا نیندازد و کالای شما را با چیز دیگری اشتباه نگیرند، (مگر آن که خودتان عمدا این کار را بکنید و هدف خاصی داشته باشید) بدون تردید نمیخواهید مشتریانتان را گمراه کنید. خوب به نظر میرسد که با یک آبمیوه خیلی خوشمزه و دلچسب طرف هستیم، اما این طور نیست! این بستهبندی مواد شوینده است. باید اطمینان یابید که بستهبندی محصولتان مصرف کنندگان را به اشتباه نخواهد انداخت.
بزرگ ترین اشتباهی که ممکن است مرتکب شوید، نمایش دادن اغراق آمیز و غیر واقعی محصولی است که درون بستهبندی قرار گرفته است. اطمینان یابید که تصاویر نقش بسته بر روی بستهبندی، تصویر واقع گرایانه از کالای شما است. البته این حق را دارید که کالایتان را به بهترین شکل ممکن در معرض نمایش بگذارید اما اگر تصویر کیکی که روی بستهبندی است پر باشد از کشمشهای تازه و خوشمزه اما کیکی که درون آن قرار گرفته فقط دو تا کشمش داشته باشد، مشتری حس میکند که قصد فریب دادن او را داشته اید و سرش را کلاه گذاشته اید و به احتمال زیاد دیگر از شما خرید نخواهد کرد. بستهبندی این محصول کاملاً گمراه کننده است!
طراحتان باید نمونه نهایی شده کار را به صورت دو بعدی (مسطح و آماده برای چاپ) و سه بعدی به شما ارائه دهد. به علاوه شما میتوانید طرح بستهبندی را بر روی یک کاغذ سفید چاپ کرده و آن را به شکل یک جعبه یا تیوب در بیاورید. با این روش میتوانید به نکاتی پی ببرید که قبلاً از آن غافل بوده اید. گاهی اوقات یک تصویر در فضای دو بعدی به نظر معرکه و بی نظیر آید اما وقتی از یک زاویه سه بعدی به آن نگاه میکنید، به نظر افتضاح باشد، البته عکس این مطلب هم صادق است. اطمینان یابید که این تفاوتها را به خوبی درک کرده اید.
اثر قفسهای برای اقلامیکه قرار است درون فروشگاهها به فروش برسند، اهمیت بسزایی دارد لذا نباید از موارد زیر غافل شوید:
چه بخشی از بستهبندی قابل رویت خواهد بود؟ زمانی که کالاهای مختلف در کنار هم قرار میگیرند، فقط یک سمت از بستهبندی را میتوان دید. اطمینان یابید که مهم ترین اطلاعاتتان در قسمت جلویی بستهبندی و در مرکز آن قرار گرفته است.
وقتی کالایتان در کنار یا بالای سایر کالاها چیده میشود، بستهبندی آن چه جلوه ای خواهد داشت؟ الگوی خاصی پدید میآید؟ این الگو به دلتان مینشیند؟ بستهبندی خود را با سایر محصولات رقیب مقایسه کرده اید؟ به یکی دو فروشگاهی که قرار است کالای شما را بفروشند سر بزنید و ببینید محصول شما قرار است در کجا مستقر شود. کالاهای هم جوار آن هم رنگ و یکدستند؟ برای آن که کالای شما متمایز و متفاوت ظاهر شده و نگاهها را به سوی خود بکشاند، چه ترفندی را باید پیاده کنید؟ این طراحی انعطاف پذیری لازم را دارد و میتوان آن را برای بستهبندی کالاهای دیگری به کار گرفت؟
شاید در حال حاضر شما فقط یک مدل سس با یک طعم تولید میکنید اما ممکن است در آینده بخواهید کسب و کار خود را گسترش دهید و سسهایی با طعمهای دیگر را به سبد محصولاتتان بیفزایید. باید بتوانید با چند تغییر ساده و کوچک برای این محصولات جدید هم یک بستهبندی مشابه نمونه قبلی طراحی کنید.
بستهبندی را میتوان مجدداً مورد استفاده قرار داد؟ البته این مسئله برای تمامیکالاها حائز اهمیت نمیباشد اما شاید بخواهید راهی برای استفاده دوباره بستهبندی تان پیدا کنید. به عنوان مثال مصرف کنندگان میتوانند به هنگام مراجعه به سوپرمارکتها از ساک دستی کالای شما استفاده کرده و اقلام خریداری شده را درون آن بگذارند. این یعنی یک تبلیغ رایگان برای برند شما! اگر دستکش باغبانی میفروشید، میتوانید بستهبندی خود را به گونه ای طراحی کنید که بتوان بار دیگر آن را در کارهای کشاورزی به کار بست. یک ایده زیرکانه و کاملاً کاربردی.
پیش از آن که تصمیم نهایی را گرفته و به مرحله اجرا در آورید، باید طراحی بستهبندی را به سهام داران و افرادی نشان دهید که هیچ گونه شناختی از برند شما و کالاهایتان نداشته باشند. حتی میتوانید این طرح را به همسایه آن دست خیابان نشان داده و نظرش را جویا شوید، کسانی که هیچ سر رشته ای از محصول شما ندارند میتوانند به نکاتی پی ببرند که شما هرگز توجهی به آنها نداشته اید.
پرسشهای زیر را مطرح کنید:
- کالا چه کاربردی دارد؟
- کالا برای چه کسانی تولید شده است؟
- با نگاه کردن به بستهبندی چه پیامیدریافت خواهید کرد؟
بر مبنای پاسخی که سایرین به این پرسشها میدهند، میتوانید قضاوت کنید که آیا توانستهاید ایدههایتان را بر روی بستهبندی پیاده کنید و به مخاطبین منتقل کنید؟ اگر در این راستا موفق نبوده اید، به سراغ طراحتان بروید تا ببینید چه بخشهایی را میتوان تغییر داد.
سرانجام توانستید طراحی بستهبندی خود را تصویب کرده و نهایی کنید، خوب است! حال باید به اطلاعاتی مراجعه کنید که از چاپگرها (چاپخانه) به دست آورده اید و اطمینان یابید فایلها را به آن شکلی که میخواهند به دستشان برسانید.
احتمالاً به این موارد احتیاج خواهید داشت:
فایل وکتور خط قالب: این فایل میتواند در فرمت pdf یا EPS ارائه شود. برای هر نسخه بستهبندی باید یک فایل وکتور داشته باشید. (بنابراین اگر محصولات شما 3 طعم متفاوت دارند باید 3 فایل وکتور خط قالب به چاپگر تحویل دهید.)
کدهای رنگی: اگر چاپگر شما رنگهای مختص به خود را دارد، باید مدلهای رنگی Panton و CMYK را به آنها تحویل دهید تا همه چیز باب میل و سلیقه شما پیش رود.
بارکد: بارکد همان خطوط متوالی و پشت سر همیاست که بر روی بستهبندی محصولات مختلف دیده اید. این خطوط دادههایی را درون خود دارند که با استفاده از بارکدخوان میتوانید آنها را رمز گشایی کرده و به اطلاعاتی همچون قیمت، کشور سازنده کالا پی ببرید. بارکدها انواع متفاوتی دارند که آن میان میتوان به بارکدهای UPC (کد جهانی کالا که غالباً در آمریکای شمالی مورد استفاده قرار میگیرد) و EAN (شماره بین المللی کالا که توسط اتحادیه اروپا ارائه شد و در تمام دنیا به کار گرفته میشود،) اشاره داشت. پیش از طراحی بستهبندی باید برای کالای خود بارکدی تهیه کرده و در دل طراحی بگنجانید.
خارج از کادر بودن: اگر در مرحله چاپ، قسمتی از طرح بستهبندی خارج از لبههای کاغذ یا جعبه باشد، اصطلاح Bleed یا خارج از کادر را به کار میبریم. در چنین حالتی طراح باید لبههای طرح خود را بیشتر از حد معمول در نظر گیرد تا زمانی که طرح بر روی کاغذ یا بستهبندی چاپ شد و برش خورد، برای جا به جا شدن چند میلی متری برشها جایی در وجود داشته باشد.
کانیستر: یک محفظه دایره ای یا استوانهای شکل که غالباً فلزی است که میتوان از آن برای ذخیره کردن اقلامیهمچون مواد شیمیایی و مواد غذایی بهره گرفت.
مدل رنگی :CMYK هر یک از این حروف به نام اول یک رنگ اشاره دارد؛ C به رنگ آبی،M به رنگ قرمز،Y به رنگ زرد و K به رنگ مشکی، چهار رنگ اصلی که در هنگام چاپ مورد استفاده قرار میگیرد. هر رنگی یک کد CMYK دارد و چاپگر برای ایجادهارمونی و هماهنگی میان رنگ طراحی شما و بستهبندی چاپ شده از این کد استفاده میکند.
فایلهای EPS: یک فرمت گرافیکی که به شکل پسوند فایلهای تصویری وکتور ظاهر میشود. فایلهایی با پسوند EPS را میتوان با برنامههای طراحی گرافیکی خاصی باز کرد.
چاپ دیجیتال: یک روش مدرن چاپ که اطلاعات فایل را به صورت دیجیتالی به چاپگر متنقل میکند و هر یک از بستهبندیها به صورت جداگانه وارد چاپگر میشود. چاپ دیجیتال یک گزینه بی نظیر برای چاپ در تیراژ پایین و در یک بازه زمانی کوتاه است. معمولاً چاپ افست برای چاپ در تیراژهای بالا مقرون به صرفه تر خواهد بود.
چاپ افست: یک تکنیک چاپ که طرح شما را در مدل رنگی CMYK (چهار رنگ) بر روی کلیشه منتقل میکند. سپس این کلیشهها درون یک پرینتر صنعتی و بسیار بزرگ قرار میگیرد. هزینههای اولیه چاپ افست گزاف است اما در مقادیر بالا (معمولاً بیش از 1000 عدد) مقرون به صرفه خواهد بود.
پنتن: نام شرکتی است که سیستم هماهنگ ساز پنتن را ابداع کرد و آن را به اختصار PMS نامید که در واقع کاتالوگی از رنگهای استاندارد چاپ است. هر رنگ یک شماره اختصاصی دارد و هر چاپگر میتواند آن را به شکلی متمایز دوباره تولید کند.
فایلهای pdf: فرمتی است که میتواند به شکل وکتور یا رستر ارائه گردد اما حواستان باشد که برای چاپ طرح بستهبندی به یک فایل وکتور نیاز دارید و میتوان متن و تصویر را در قالب یک فایل PDF ارائه داد. هر کامپیوتری میتواند فایلهای PDF را باز کند.
فایل رستر: تصاویر رستر از هزاران نقطه ریز (پیکسل) تشکیل شده و تغییر دادن سایز بسیار دشوار است.
مدل رنگی: مخفف سه رنگ اصلی، قرمز، سبز و آبی است که از ترکیب آنها رنگهای دیگری پدید میآیند. برای شناسایی رنگها در فضای دیجیتال از کدهای RGB یا Hex استفاده میشود و میتوان آنها را به کدهای رنگی Panton یا CMYK تبدیل کرد تا بتوان آنها را چاپ کرد.
فایلهای وکتور: تصاویر وکتور از خطوط تشکیل شده اند و میتوان به سادگی سایزشان را تغییر داد.
بستهبندی کلیه فرایندهای طراحی، تولید و ارزیابی پوششی است که محصول را احاطه میکند. یکی از مهم ترین و اصلی ترین وظایف بستهبندی، حفاظت از محصول و در عین حال، ایجاد جذابیت بصری برای جلب نظر مشتری است. بستهبندی محصولات عموما شامل سه قست است. بسته اولیه (مانند خمیردندان که در لوله پمپ خود قرار میگیرد)، بسته ثانویه (جعبه تک محصول) و بسته نهایی (جعبه ای که خمیردندانها در آن قرار میگیرد.)
بستهبندی مهمتر از بیلبرد و...
محمدحسین شهامتپور طراح در صنعت بستهبندی در گفتوگو با خبرنگار «بازار بستهبندی» میگوید: «امروزه تمامیبرندها برای انتشار پیامهای تبلیغاتی خود، از روشهای متنوعی مثل بروشور، پوستر، رسانههای رادیو و تلویزیون، سینما، بیلبورد، نمایشگاهها، فضای دیجیتال و … استفاده میکنند، اما یکی از مهمترین موارد برای رسیدن به چنین هدفی، طراحی بستهبندی حرفهای است.»
وی در ادامه میگوید: «میتوان گفت که بستهبندیهای مختلف، زندگی هر روز ما را احاطه کردهاند؛ حتی اگر بخواهیم این به گذری به قرنها پیش داشته باشیم، تاریخچه بستهبندی به قدمتهای بسیار دور باز میگردد، زیرا انسانهای نخستین همواره به دنبال راههایی برای حفاظت از مواد غذایی، ابزار و لوازم شخصی خود بودند.»
این طراح در صنعت بستهبندی بیان میکند: «بستهبندی خلاقانه یک هنر است که با استفاده از معماری ابداعی و ایدههای نوآورانه، قوطیها و ظروف را به آثار هنری و بستهبندی مخاطبپسند تبدیل میکند. این روش بستهبندی، نه تنها در یک چشم به هم زدن توجه جلب میکند، بلکه به آنها زیبایی و جذابیتی خاص میبخشد که باعث فروش مستقیم محصول میشود. به خصوص اگر خلاقیتِ بستهبندی، استفاده از محصول را سادهتر و کاربردیتر کرده باشد.»
شهامتپور در ادامه به خبرنگار بازار بستهبندی میگوید: «در عین حال، بستهبندی خلاقانه باید به نیازهای مشتریان نیز پاسخ دهد. استفاده از قوطیها و ظروفی که به سادگی باز شده و استفاده از محصول را راحتتر میکند، از جمله جزئیاتی است که در بستهبندی خلاقانه مدنظر قرار میگیرد. هر چه بستهبندی راحتتر و کاربردیتر باشد، مشتریان بیشتری به آن جذب خواهند شد و احتمال خرید محصول افزایش خواهد یافت.»
وی ابراز میکند: «محصول هرچند باکیفیت بدون بستهبندی درست، هیچ هویت و شناسهای ندارد. چنین محصولی نه تنها حرفی از برند و اعتبار آن نمیزند بلکه حتی از معرفی درست محصول عاجز است. گذشته از این موضوع، یک بستهبندی نامناسب و بی کیفیت نمیتواند از محصول محافظت کرده و آن را تحت هر شرایطی سالم نگه دارد. نیازی به گفتن نیست که در این وضعیت اعتمادی توسط مخاطب صورت نگرفته و یقینا خبری هم از فروش نیست. با این وجود دیگر مهم نیست که کالا تا چه حد کاربردی و باکیفیت است. چون این محصول بدون یک بستهبندی شایسته برای خود، محکوم به شکست در فروش و فراموش شدن است.»
این طراح در صنعت بستهبندی بیان میکند: «یک طراح موفق دو چشم دارد، دو چشم دیگر هم باید قرض بگیرد. تمامیخلاقیتهای به کار رفته در انواع بستهبندیهای پیرامونش میتوانند الهام بخش کارهای در پیش روی او باشند. کارهای موفق پیشین در کنار ایدههای نو، طراحی بستهبندیهای جدید و موفق را در پی خواهد داشت.»
شهامتپور در ادامه به خبرنگار بازار بستهبندی میگوید: «در طراحی بستهبندی باید توسعه و پیشرفت مهارتهای طراحی را در محیط مسطح دید در حالی که کار در محصولی با عمق و دارای بُعد دیده میشود. مانند تفاوت دیدن قوطی نوشابه در دست و تصویر آن روی پوستر است. وقتی میخواهند طراحی بستهبندی را روی کاغذ یا مقوا به چاپ برسانند، کار بسیار متفاوتتر از پیاده کردن این طراحی روی فلز یا بطری پلاستیکی است.»
وی در ادامه عنوان میکند: «فضای ارائه کار هم اهمیت دارد. مثلاً اگر قرار است بستهبندی در قفسههای یک فروشگاه یا مغازه قرار بگیرد، انعکاس نورهای فلورسنتی بر روی بستهبندی، دیده شدن محصول را تحت الشعاع قرار میدهد. در واقع شما فقط چند ثانیه وقت دارید تا کالا به چشم مشتری بیاید و او دست دراز کرده بستهبندی را بردارد و بررسی کند.»
این طراح در صنعت بستهبندی مطرح میکند: «نکته بعدی محل قراردادن بستهبندیها است که در واقع نقش زمینه کار را بازی میکنند. شکل و رنگ آمیزی باید طوری باشد که طراحی بستهبندی در بین سایر بستهبندیها به چشم مشتری بیاید و کاملاً دیده شود و در کمتر از چند ثانیه متمایز از دیگر محصولات، انتخاب شود. طراحی بستهبندی باید به گونهای باشد که بتواند حس کنجکاوی مشتری را تحریک کرده و او را ترغیب به لمس محصول کند. در واقع نوعی ارتباط عاطفی بر قرار شود.»