بدیهی است که عوامل مذکور در فراز نخست از طریق یاد گیری به افرادی که در میان یک قوم زندگی می کنند و ازطریق دیدن رفتارها به صورت زنده - از طریق واژه ها و جملات ؛ که مشاهده کلامی نام دارد و ازطریق کتاب ها و رسانه ها ؛ که به آن مشاهده نمادین گفته می شود، تحقق می یابد .به این ترتیب اعضای یک قوم در زنجیرهاي از فعالیت هاي اجتماعی ، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی موارد گفته شده را می آموزند و آن را به خصوصیات درونی –قومی خود تبدیل میکنند. در نهایت به صورت خصصیه های قومی- ملی بروز می دهند.
بررسی گرافولوژی ایرانیان، هنگامی دقیق خواهد بود که رسالۀ مستقلی به ازای هر قوم و جغرافیای زیستی ، زبانی، مذهبی و... نوشته شود.در مجال مختصر این نوشتار این کار ممکن نیست.غرض اشاره به مولفه های سازنده ای است که پس از جامعه پذیری افراد در میان یک قوم می توان از خصوصیات یاد شده نام برد.
در واقع قصد این نوشتار این است که تا حدی به این پرسش پاسخ دهد که گرافولوژی فرهنگی از چه مولفه هایی ساخته می شود وچگونه می توان از آیینگی آن در طراحی ، رنگ ها ، نقوش و فرم ها بهره برد تا کالا مطابق با سلیقه و زیبا شناسی یک قوم ساخته و تولید شود و در میان اقوام با سازگاری گرافولوژیک به مصرف برسد نه در تعارض با آن.
ویژگی های عصری گرافولوژیک
انسان ها در عصري زندگي مي کنند که برای رسيدن به مقاصد خود باید به تغییرات ضروری برگرفته از شرایط،موقعیت ها و وضعیتی که در آن قرار دارند، تن بدهند. مدیریت تغییرات برای مطلوبیت نهایی زیستی و اقتصادی ، همچنین مقاصد اجتماعی ، فرهنگی و حتی سیاسی از طریق ارتباطات ممکن است.
ارتباطات فرآيندي است آگاهانه يا ناآگاهانه که از طريق ارسال و دریافت پيام هاي کلامي يا غيرکلامي رخ می دهد. ظرايفي که در تعيين جهت ارتباطات اثر قطعی دارد حایز اهمیت زیادی است. این موضوع چنان مهم است که در تبيين ارتباط غيرکلامي، قرآن کريم هم به اهميت خصائص ظاهري در روابط اجتماعي و بين فردي اشاره کرده است. مواردي نظير راه رفتن متواضعانه، لبخند و گشاده رويي، رعايت تن صدا و لحن کلام ، زبان تن و توجه به علائمی مانند حالات چهره و وضعيت جسماني و... اشاره کرده است. و مهم تر آن که بيش از پيش انسان را به دقت در اعمال و رفتارهايش تشويق ميکند.
در زبان بدن، حرکات بدني نقش بسزايي در برقراري ارتباط دارد . میتوان گفت که جنبههايي از اين حرکات ميتواند نقشي اساسيتر از مهارتهاي کلامي در برقراري ارتباط ايفا کنند.
حرکات بدن، جايگزين پيامهاي کلامي ميشود. حرکت به منزلۀ یک پیام مستقل به بیننده، ارسال میشود و مخاطب آن را از طریق تماشا و دیدن درک و تفسیر میکند.
حرکات، پيام هاي کلامي را تقويت مي کنند. پیام مبتنی بر کلام در ساختار تجربی از زبان معنا سازی و درک میشود. حرکت بر آن تاکید میگذارد و آن را تقویت میکند.
ممکن است حرکت در جهت خلاف و رد پيام کلامي عمل کند. حرکات مختلف اندامهاي سر و صورت که خود شامل اشارات ابرو، چشم، بيني، دهان و لب و ترکیبی از آنهاست، دست، پا و همچنين حرکت اندام هاي ديگر مانند حرکت شانهها و معني هر کدام از آن ها در زبان و فرهنگ قومی –ملی میتواند موید یا رد کنندۀ پیام کلامی باشد.
همه اعضا و افراد یک قوم حرکت ها را به طور یکسان انجام نمیدهند. افرادی هستند که سریعتر و روانتر از دیگران سخن می گویند یا حرکت می کنند یا سریعتر از دیگران واکنش نشان میدهند.
ریخت شناسی الگوهای رفتاری در گرافولوژی فرهنگی نشان می دهد که مهم نیست که فرد چقدر خوب یا بد ، سریع یا کند مخالف یا موافق حرکت می کند، به هر صورت ریخت شناسی گرافولوژی می تواند خصوصیات و شخصیت افراد را مانند یک کتاب باز کند و بر اساس آنچه حرکات و اشارات و پوشیدنی ها او نشان می دهند، فرد را خواند و مورد مطالعه قرار داد.
برای یک گرافولوژیست عمیق ترین بخش های شخصیتی، خصیصه های قومی و فرهنگی افراد قابل خوانش خواهد بود.
ریخت شناسی(مورفولوژی)
ریختشناسی میتواند در چندین معنای مختلف به کار رود. مطالعه شکل و ریخت جانداران و اندام آنها ؛مطالعه اشکال مختلف طبیعی در سطح زمین؛ تکواژ شناسی یا بهطور علمیتر صرف، مطالعه ساختار و معنای حالتها یا اشتقاقهای مختلف یک کلمه در زبان شناسی؛ شکل اجرام نجومی مثل سحابیها و کهکشانها در نجوم و علم بررسی تغییر شکل رودخانهها و... ریخت شناسی است.
به طور کلی در گرافولوژی فرهنگی میتوان چنین تعریفی از ریخت شناسی گرافولوژیک به دست داد که عبارت است از: علم شناخت ریخت، اندام، اشکال طبیعی یا مصنوعی ، رنگها، نقشها ، حالتها ،حرکات و تغییرات به منظور کشف معنای مطلق یا معنای کاربردی آنها.
چنین مطالعه و دقتی در مطالعات گرافولوژی فرهنگی میتواند رفتار و خصصیههای خُلقی و شخصیتی افراد و اقوام و ملتها را آیینگی کند. علاوه بر کشف کمی و کیفی احساسات ، تواناییها ، شرایط استقرار یا عدم استقرار تعادل روانی، انواع هوش و موارد دیگر را افشا کند.
گرافولوژی چگونه کار میکند
گرافولوژی توانایی اندازهگیری حرکت و ساختار اشکال را دارد. تمایل فرمها، زوایای فرمها ، فضاهای خالی و تهی، نزدیکی یا دوری اجزا و اشیا، ریز و درشت بودن نقشها و انبوهی از موارد فوق الذکر قابلیت شناخت و محاسبه را دارد. گرافولوژیستها باید بتوانند با اشکال ارتباط برقرار کنند و ذهن خود را در کلیت موضوعی که در حال مطالعه آن هستند، نگهدارند. حرکت ، شکل و فاصله در مطالعه خط اهمیت زیادی دارد اما در مطالعه گرافولوژی فرهنگی تمرکز بر تغییرات کوچک یا اندک نیست بلکه بر کلیت جنبههایی که در یک فرهنگ رخ میدهد، متمرکز است. تفسیرهای روانشناختی مبتنی بر مطالعات گرافولوژیک میتواند نتایج شگفت انگیزی در طراحی بستهبندی انواع کالاها به دست دهد.
فایدۀ گرافولوژی فرهنگی
گرافولوژی به طور گستردهای در اسپانیا مورد استفاده قرار گرفت است و در فرانسه نیز استفاده از آن بسیار بیشتر شده است ، تخمین زده می شود که بین 50 تا 75 درصد شرکتها به کاربران عادی گرافولوژی در گزینش و استخدام متخصصان مختلف تبدیل شده اند. تخمین زده شد که حدود 90درصد شرکتهای فرانسوی از اطلاعات به دست آمده از طریق نوشتن استفاده کرده اند. در ایران منابع زیادی دربارۀ گرافولوژی وجود ندارد. مخصوصا این علم در عرصۀ عمومی هنوز به طور جدی حضور ندارد. اما در مباحث جرم شناسی توسط پلیس در انگشت نگاری، خط ، امضا و مسایلی از این دست مورد استفاده است.
مطالعات گرافولوژیک فرهنگی با متدهای علمی دربارۀ قومیتهای مختلف ایران باید از دانشگاهها آغاز شود و ادامه یابد. علایم نوشتاری هرگز دروغ نمیگوید. دست خط نشان میدهد که نویسنده چگونه میتواند فکر کند ، احساس کند و رفتار کند.یا درواقع چگونه ادراک ،احساس و رفتار میکند. همانطور که اشکال نوشتن از شخصی به شخص دیگر تغییر میکند. اشکال و فرم ها و محتواهای زیست قومیت ها هم با هم متفاوت است. مطالعات گروافولوژی فرهنگی به اندازه بازار یابی مویرگی و کم و بیش در همان نقش عمل میکند. زیرا همۀ خصیصه های قومی در نحوه و شرایط زیست قومیت ها متفاوت است. انگیزه های نهفته در پس رفتارها ، اهداف و مقاصد آنها در بیان های مبتنی بر حرکات، ریخت شناسی فرهنگی و... نشان می دهد که چگونه یک فرد ازمیان یک قوم به یک رفتاری معین تمایل دارد.
ریخت شناسی گرافولوژیک نه تنها در مورد رفتار حاوی اطلاعات است، بلکه نمایی از ناخودآگاه افراد را ارایه میدهد، اطلاعاتی را در اختیار قرار دهد که بدون آن مخصوصا در مدت کوتاه قادر به کشف آن نیستیم. گرافولوژی فرهنگی با ارایه تحلیلهای سریع و ارزشمند به یک علم عملی تبدیل شده است که میتواند در مناطق مختلف مورد استفاده قرار گیرد . این رشته دامنۀ حرفهای گستردهای دارد و میتواند در جنبههای مختلف به دانسته های مدیران و سیاست گذاران فرهنگی و طراحان صنعتی و طراحان بسته بندی بی افزاید و مورد استفاده قرار گیرد.
تجزیه و تحلیل گرافولوژیک
تلفیق درشت ها و ریزها، نشانگر عدم صداقت و بی وفایی است. نوعی درهم فروشی که گزینه های خوب و بد را با هم دارد.اما در تحلیل گرافولوژیک تعمیم معنای یک المان به همه خصیصه های یک فرد درست نیست. زیرا باید به بقیه ویژگی ها و معانی آنها توجه کرد. المان می توانند معنای همدیگر را در یک بسته تحت تاثیر قرار دهند و آن را تعدیل کنند. خطوط عمود و استوار در المان ها به معنای شخصیت مغرور با احساس برتری به دیگری است. خاصه اگر حالت عمود در میانه قابی باشد که در دید مخاطب قرار میگیرد.
دو المان وابسته به هم در حالت طبیعی و نرمال، هنگامی که نزدیک هم اما از هم جدا نمایش داده شوند، نشاگر نوعی تعارض درونی و فردی است. خاصه اگر نمایش آن دو به نحوی باشد که بر تمایز آنها از هم تاکید کند ، نمایانگر تعارض بیشتر است.
حصار یا پوششی که طرح یا سوژۀ اصلی را در بر بگیرد، مثل مکعب، بیضی ،دایره، رنگی که با آن مرزی ایجاد شود و یا... به معنای تمنای مراقبت و درخواست امنیت یا القای آن است. در برخی موارد، حصار دور المان می تواند به معنای تحقیر آن باشد نه انتخاب آن. گاهی به معنای حذف و عدم توجه است. در حالی یک خط زیر یک المان به معنای دعوت بیینده به توجه بیشتربه آن است. و الی آخر
در این نوشتار، بیش از این مجالی برای گفتن از گرافولوژی فرهنگی قومی- ملی نبود، اما توجه اهل تحقیق و تفحص در دانشگاه ها را به اهمیت این موضوع جلب می کنم. بدیهی است که بابهای تازۀ فراوانی را در رویکرد مطالعاتی جامعه و انسان، خاصه در تعیین و تبیین خصیصههای نسبتا پایدار آن خواهد گشود.هشدارهای لازم را دربارۀ بایدها و نبایدهای رفتارشناسانه قومیت ها به دست خواهد داد. رعایت نکات مذکور در طراحی اختصاصی اشکال و طرح ها و نقوش برای اقوام مختلف در تولید و مصرف آنها می تواند بسیار مفید باشد.