با بستهبندی مناسب و انتخاب متریال عالی برای بستهبندی و فرآیند جابهجایی صحیح کالا میتوان به بهینهسازی شرایط انبارداری کمک کرد. همچنین برای کارخانهها و کارگاههایی که روزانه و یا ماهانه چند تُن اقلام جدید خرید و فروش میکنند، نگه داری و انبارکردن محصولات، مسئله بسیار مهمی است. با بستهبندی درست کالاها از فاسد شدن و از بین رفتن و هدر رفتن سرمایه جلوگیری میکنند. همچنین با انبارداری درست، خطا در محاسبات اقلام خرید و فروش کمتر میشود. محصول تولید شده مطمئنا باید به خوبی بستهبندی و انبار شود تا از فاسد شدن آن جلوگیری شود. بدیهی است انبارداری درست نیز سبب میشود تا توزیع محصولات و فروش به فروشندگان زنجیرهای و مصرفکننده نهایی، بهتر و درستتر انجام گیرد. همچنین در گذشته معمولا انبار در نزدیکی دفتر کار شرکت قرار داشت، اما امروزه بعضی صاحبان کسب و کار انبار را خارج از شرکت و حتی خارج از شهر قرار میدهند. لذا مدیریت موجودی محصولات امر مهمی به نظر میآید.
چالشهای بستهبندی کالا در انبار
بهینهسازی محل ذخیره کالا در انبار همیشه اصلیترین دغدغه برای کسب و کارها و انبارداران بوده است. هیچ کسب و کاری نمیخواهد بیشتر یا کمتر از نیروی انباردار و آن فضایی که برای کالاهای خود اجاره کرده است، کالا به انبار بفرستد. خوشبختانه امروزه چالشهای بستهبندی کالا و ارسال آن به بازار و مشتریان نهایی تقریبا حل شده است. با پیشرفت تکنولوژی در حوزه مدیریت انبار، چیدمان انبار و چیدمان کالا در انبار دیگر چالشهای سابق را ندارد. با این حال، همچنان چالشهایی وجود دارد که هر کسبوکار و انبارداری باید برای حل کردن آن اقدام کند تا در بهینهسازی فضای انبار و نحوه قرارگیری کالا، دچار مشکل نگردد.
لیبلهای مدرن در بستهبندی
لیبلهای روی کالا اطلاعات بسیار مهمی در اختیار مصرفکننده و فروشنده قرار میدهند. امروزه صنعت لیبلگذاری مجهز به بارکدهای دو بعدی QR و تگهای RFID شده است. لذا نسبت به زمان گذشته هوشمند و پیچیدهتر است. لیبلها میتوانند شامل اطلاعات زیر باشند:
لیبل: UMبرای بستهبندیها با تعداد زیادی کارتن که یک پالت بزرگتر را تشکیل میدهند، از این لیبل استفاده میشود. این لیبل اطلاعات زیادی از محصول در اختیار عموم قرار میدهد تا به دست مصرفکننده نهایی برسد.
شماره پالت، شرح کالا، تعداد، تاریخ ارسال، تامین کننده، شماره فنی، وزن خالص، وزن ناخالص، مکان ارسال، مقصد، شماره محصول و کد ردیابی از جمله اطلاعاتی هست که این لیبل در خود جای داده است.
لیبل US: کارتنهایی که قطعات جزء دارند، شامل این لیبل میشوند: تعداد، تامینکننده، تاریخ، شماره فنی، شماره محموله و شرح قطعه از جمله اطلاعات روی این لیبل است.
لیبل PC (کوچک): قطعات جزء حین بستهبندی شامل این لیبل میشوند: شرح قطعه، تعداد قطعه و شماره فنی از اطلاعات این لیبل است.
ساماندهی انبار و فرآیند نگهداری
فرآیند بستهبندی و نگهداری باید با مدیریت و دقت ثبت شود و از تمامی مواردی که باعث ایجاد اختلال در ثبت دقیق تعداد کالا میگردد، جلوگیری شود. فرآیند دریافت بستهبندی کالا باید به گونهای در انبار مدیریت و برنامهریزی شود که جریان تحویل و جابهجایی کالا در انبار با مشکل رو به رو نشود، به همین دلیل باید نرخ اشتباهها و مشکلاتی که در این میان وجود دارد را کم کرد.
اساسیترین راه برای از بین بردن چالش جابهجایی بستههای کالا در انبار ایجاد پلتفرمی با گرفتن بازخورد و فیدبک است. این پلتفرم کمک میکند تا از به وجود آمدن مشکلاتی که در فرآیند انبارداری توسط انبارداران رخ میدهد، جلوگیری شود. تمامی این چالشها و مشکلات نیز در اثر کامل، موثر و مشخص نبودن فرآیند تحویل تا قرارگیری کالا در انبار به وجود میآید. یکی از بهترین روشهای حل این مشکل آن است که شرایط و مواردی که باعث ناکارآمدی میشود را مشخص و هایلایت، آنالیز کرده و راه حلهای مهمی که برای این مشکلات میتوان پیدا کرد را مشخص کرد.
مدیریت لجستیک بستهبندی کالا
یکی از مهمترین نقشهایی که میتوان در مدیریت لجستیک انبار در نظر گرفت، عملکرد انبار در نگهداری بستهبندی کالا است. عملیات انبارداری که یکی از مهمترین بخشهای انبارداری لجستیک است، شامل تمامی موارد دستهبندی، انتقال و جابهجایی کالا میشود. از خدمات مهمی که در این بخش وجود دارد، میتوان به فرآیند تحویل و قرارگیری کالا اشاره کرد. این بخش یکی از مهمترین بخشهایی است که در آن اهمیت بستهبندی کالا در انبار به وضوح دیده میشود. با استفاده از بارکدها یا روشهای موثر ثبت کالا در انبار میتوان به راحتی به کالاها با بستهبندیهای یکسان یا نامشخص دست پیدا کرد.
اصول چیدمان انبارداری
اصول چیدمان انبارداری به مجموعهای از قواعد و راهنماییها اشاره دارد که کمک میکند تا فضای انبار را بهصورت مؤثر و منطقی برنامهریزی و سازماندهی کرد. البته کیفیت بستهبندی بر چیدمان کالاها بر روی یکدیگر تاثیر زیادی دارد. در بستهبندیهای فلزی، شیشهای و پلاستیکی در چیدمان و انبار کردن کالا آسیبی به خود کالا وارد نمیشود. هدف از رعایت این اصول، بهینهسازی استفاده از فضای موجود، تسریع در جریان کالا و افزایش بازده و کیفیت عملکرد انبار است.
اصول چیدمان بستهبندی در انبار ممکن است بسته به نیازها و خصوصیات کسبوکار متفاوت باشند، برخی از اصول چیدمان انبارداری که در اکثر کسب و کارها مشترکاند، عبارتاند از:
تعیین هدف و نیازهای عملکرد انبار
قبل از شروع به طراحی چیدمان، باید هدف و نتایج مورد انتظار خود را از فعالیت انبار مشخص کرد. همچنین باید نوع و حجم کالاهای موجود در انبار، نحوه دریافت و تحویل آنها و سطح خدمات موردنظر مشتریان را در نظر گرفته شود.
بهرهگیری حداکثری از فضای موجود انبار
چیدمان مناسب باید بتواند فضای قابلاستفاده در سطح زیربنا و حجم زیر سقف انبار را حداکثر کند. برای این منظور، باید نسبت بین فضای تخصیص داده شده به ذخیرهسازی و پردازش کالا و فضای تخصیص داده شده به مناطق دفتر، پالت خالی، ایستگاه شارژ و غیره را بهینه کرد. همچنین باید نوع و طرح قفسهبندی را با توجه به شکل، اندازه، وزن و تعداد کالاهای موجود در انبار انتخاب کرد. با استفاده از قفسهبندی مناسب، استفاده از فضای عمودی و بهرهگیری از تکنولوژیهای انبارداری مدرن، میتوان فضای بیشتری را برای ذخیرهسازی مواد بهرهبرداری کرد.
تأمین جریان مناسب کالا در انبارداری
جریان کالا، کارکنان و تجهیزات در انبار باید بدون وقفه و اختلال باشد. برای این منظور، باید چیدمان را بهگونهای طراحی کردد که هر فرآیند را به ترتیب منطقی پشت سر هم قرار دهد. برای مثال، منطقه دریافت کالا باید نزدیک به درِ ورودی انبار باشد، منطقه ذخیرهسازی باید نزدیک به منطقه پیکینگ (picking) باشد و منطقه بستهبندی و تحویل باید نزدیک به درِ خروجی انبار باشد. همچنین باید مسیرهای حرکت را بهگونهای مشخص کردد که از تلاقی و تداخل آنها جلوگیری شود.
کاهش حرکات غیرضروری
حرکات غیرضروری در انبار موجب افزایش زمان، هزینه و خطا میشود. برای کاهش حرکات غیرضروری، باید چیدمان را بهگونهای طراحی کردد که فاصله و زمان حرکت را کمینه کند. برای این منظور، میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
- قرار دادن کالاها با تقاضای بالا در مناطق نزدیک به فرآیندهای پس از ذخیرهسازی
- قرار دادن کالاها با ابعاد و وزن بزرگ در مناطق پایین قفسهبندی
- استفاده از تجهیزات مناسب برای جابهجایی و جمعآوری کالا
- قرار دادن کالاهای با ارتباط محصولات مکمل در مناطق نزدیک به هم
- استفاده از سامانههای خودکار و نیمه خودکار برای پردازش و جابهجایی کالا
تأثیر اصول چیدمان انبارداری
اصول چیدمان انبارداری تأثیرات چندگانهای دارد.برخی از این تأثیرات عبارتاند از:
بهرهوری افزایش یافته: از طریق چیدمان مناسب، از فضای انبار بهطور بهینه استفاده میشود همچنین با بهبود فرآیندهای کاری درنتیجه باعث افزایش بهرهوری میشود.
سرعت توزیع: با چیدمان مناسب، زمان توزیع کالاها به مقاصد مختلف کاهش یافته و عملیات ارسال به مشتریان بهبود مییابد.
کاهش هزینهها: چیدمان مناسب میتواند زمان تردد کالاها را کاهش داده و از هدر رفتن منابع و هزینههای اضافی جلوگیری کند.
کارتنهای استاندارد
آزاده امیری کارشناس بستهبندی اداره کل استان تهران در گفتوگو با خبرنگار ماهنامه «بازار بستهبندی» میگوید: «بستهبندی ثانویه بسیاری از محصولات معمولا از مقواهای ۳ و ۵ لایه و یا ۷ لایه کنگرهای تشکیل میشود که بسته به نوع حساسیت محصول و حجم آن میتواند تعداد لایهها و ارتفاع کنگرهها و تعداد تعریف شده آنها در یک واحد (یک سانتیمتر و یا یک متر) متفاوت باشد.»
کارشناس صنایع سلولزی و کشاورزی در ادامه عنوان میکند: «هرچقدر ارتفاع کنگرههای میانی کوتاهتر و تعداد آنها در واحد سطح و همچنین تعداد لایه بیشتر باشد، مقاومت جعبه مقوایی یا کارتن بیشتر میشود و قابلیت تحمل بار بالاتری پیدا میکند.»
وی در پایان مطرح کرد: «چندین آزمون مختلف برای بررسی استحکام و مقاومت مقوا و کارتن تهیه شده از آن وجود دارد که مهمترین آنها مقاومت به لهیدگی در لبه ورق، کارتن و مقاومت به ترکیدن در کارتن از جمله نمونههای آنها است. حداقل این مقادیر بسته به وزن جرم محتوی کارتن متغیر بوده و در جدول شماره ۲ استاندارد ملی ۱۵۰ آورده شده است.»