شناخت روان شناسی رنگها و تاثیری که بر فکر و احساسات افراد میگذارد کمک میکند برای انتخاب رنگ مناسب برند و سازمان، لوگو و بستهبندی و... دقت بیشتری به خرج دهند. طراحی بستهبندی ویژه کودکان نیازمند آن است که از نگاه آنها به محصول بنگریم و عواملی که باعث جلب نظر آنها میشود را کشف نماییم.
رنگ بندی، طرح، عکس محصول و لوگو با در نظر گرفتن علاقه مندیهای یک کودک باید شکل گیرد همچنین در بستهبندی محصولات مخصوص کودکان سهولت حمل، بازکردن و نگهداری را باید در نظرگرفت و به مسائلی نظیر بیخطر بودن محصول برای کودک نیز باید توجه کرد.
اول ایمنی
بسته به سن کودکانی که هدف قرار میدهید، باید برخی نکات اساسی ایمنی را در نظر داشته باشید. بستهبندی باید بهداشتی و ایمن باشد. وقتی والدین تصمیم به خرید برای کودکان خود میگیرند، میخواهند بدانند محصولی که میخرند برای کودکانیشان بی خطر است. بنابراین بهتر است در تولید بستهبندی ویژه کودکان از موادی که برای آنها مضر نیست استفاده کنید و این موضوع را روی بستهبندی ذکر کنید همچنین از ترند حفاظت از محیط زیست غافل نشوید. والدین ممکن است طرفدار محیط زیست باشند. بنابراین ارزش این را دارد که کمیبیشتر خرج بستهبندی کنید هم برای وجدان خود و هم برای گرفتن چند امتیاز از والدینی که سعی در انجام کار درست دارند.
رنگهای روشن
اکثر ما میدانیم که کودکان رنگهای روشن را دوست دارند. این یک موضوع علمیاست. مغز کودکان تا بزرگسالی رشد میکند. و بخش عمده ای از آن ادراک است. مدارهای تصویری مغز کودکان در سنین پایین کاملاً توسعه نیافته است بنابراین درک رنگهای روشن از تُنهای خاموش راحتتر و تحریک کنندهتر است.
اگر میخواهید توجه کودکان را به بستهبندی جلب کنید، رنگهای روشن و رنگهای گرم راه حل مناسبی است. زرد و نارنجی میتواند آنها را جلب کند. در حالی که رنگ قرمز میتواند حواس آنها را تحریک کند. اشکالی ندارد که برای کنتراست بهتر، برخی رنگهای دیگر را وارد کار کنید. در واقع، این میتواند باعث شود که رنگهای روشن بیشتر از دیگر رنگها دیده شوند اما طرح کلی باید روشن و گرم باشد.
تنوع شکل و فرم
مینیمالیسم در طراحی برای محصولات بزرگسالان تکنیکی جذاب به حساب میآید. اما تکنیکی نیست که برای کودکان جذاب باشد. کودکان دوست دارند ماجراجویی کنند. این بدان معنا نیست که بستهبندی را طوری طراحی کنید که شلوغ و بهم ریخته باشد اما خوب است از انواع شکلها، فرمهای مختلف حروف و رنگها به اندازه کافی استفاده کنید تا بتوانید توجه کودک را به خود جلب کنید.
شخصیتهای کارتونی در طراحی بستهبندی
تصادفی نیست که راهرو کُرن فِلِکس کودکان مانند یک وب سایت دوست یابی برای شخصیتهای کارتونی به نظر میرسد. تقریبا به هر برند کُرن فلکس کودکان که نگاه کنید، با لبخند سفید مرواریدی برخی از حیوانات کارتونی مورد استقبال قرار خواهید گرفت. این یک انتخاب بامزه است که پشت آن اعداد سفت و سختی قرار دارد. مطالعات متعدد به نتیجه بخش بودن تصویر و کاراکتر به عنوان مهمترین عنصر بستهبندی برای کودکان اشاره دارد.
برای مواد غذایی کودکان، داشتن چهره دوستانه برای جذب کودکان امری ضروری است. برای مثال کودک اگر غذای خود را در یک جعبه غذای کودک (هپی میل) که شکلی کارتونی دارد دریافت کند. غذا را با علاقه بیشتری میخورد.
با این حال، حتی اگر در حال فروش اسباب بازی یا مجسمهای هستید که از پنجره شفاف بستهبندی دیده میشود. یک کاراکتر کارتونی میتواند به قلقلک بیشتر کودک کمک کند. به خاطر داشته باشید که شما به موجودات زنده موجود در جهان محدود نمیشوید. برخی از به یاد ماندنی ترین شخصیتهای کودکان از وسایل نقلیه و وسایل منزل ساخته میشوند. پس خلاق باشید.
نمایش محصول
وجود پنجره شفاف روی بستهبندی نکته مهم دیگری در طراحی بستهبندی اسباب بازی است. حتی اگر امکان دارد بهتر است کالای موجود در بستهبندی را بدون استفاده از لایه محافظ شفاف به نمایش بگذارید. تا از قفسه بیرون بپرد. حتی بزرگسالان نیز مانند کودکان دوست دارند محصول را لمس کنند.
سن کودک
کودکان به سرعت رشد میکنند و ذهن آنها دائما در حال یادگیری و بروز شدن است. طرحی که برای یک کودک ۳ ساله جذاب است نمیتواند برای یک کودک ۸ ساله جذاب باشد. مراحل رشد کودکان سریع و کوتاه است و با عبور از هر مرحله انگار از دانشکده جدیدی فارغ التحصیل شده اند. پس حواستان به مخاطب هدف محصولی که برای آن بستهبندی طراحی میکنید باشد.
کودک درون
دنیا به اندازه کافی دلقک غمگین دارد. بعضی اوقات آنچه فکر میکنید کودکان دوست دارند با آنچه کودکان واقعا دوست دارند متفاوت است. پس کودک درون خود را در آغوش بگیرید و اجازه دهید تخیلتان وحشیانه به هر سو برود. کودکان هم تخیلی افسار گسیخته دارند و پشت هیچ منطقی گیر نمیافتند. بنابراین خودتان را ناک اوت کنید خلاقیت کودک درونتان را رها کنید تا درخشش واقعی محصول در چشمان کودک را ببینید.
روشهای طراحی بستهبندی مواد غذایی کودکان
کودکان عضو کلیدی از افراد جامعه هستند و به عنوان آینده یک ملت و گروه آسیب پذیر، رشد سالم و تغذیه مناسب کودکان مورد توجه هر خانواده و کل جامعه قرار گرفته است. بسیاری از کودکان تمایل شدیدی به مصرف محصولات غذایی فرآوری شده دارند. بدین جهت بستهبندی این محصولات باید به گونه ای باشد که در کنار ظاهر جذاب و ترغیب کننده آن، سلامت محصول را تا زمان مصرف تضمین کند.
به طور کلی 9 عامل طراحی شامل راه باز کردن بستهبندی، گرافیک، رنگ، متن، اسباب بازیهای داخلی، خشک کنندهها، نکات طراحی برای جلوگیری از جعل اطلاعات، طراحی هشدار دهندهها و طراحی عملکرد آموزشی که تمامیآنها بر امنیت بستهبندی مواد غذایی کودکان تأثیر میگذارد. در این میان طراحی قسمت باز کردن بستهبندی، طراحی بستهبندی آموزشی، طراحی گرافیکی، طراحی رنگ و طراحی متن 5 مورد برتری است که کودکان و والدین آنها بدان توجه دارند.
طراحی بخش باز کردن بستهبندی: یکی از مهم ترین ویژگی کودکان، تلاش و کنجکاوی آنها برای بررسی ناشناختههاست. کودکان تمایل دارند که پس از خرید محصولات غذایی به تنهایی و با تلاش خود بستهبندی را باز کنند. با این حال بسیاری از طرحهای بستهبندی مناسب کودکان نیست و امکان در خطر قرار گرفتن آنها را پدید میآورد. برای مثال، درصورتی که بستهبندی به آسانی باز نشود، کودکان به وسیله دندان تلاش خواهند کرد و جوهر چاپی روی بستهبندی و آلودگیهای جذب شده روی آن وارد دهان و سیستم گوارش کودکان میشود که بسیار خطر آفرین است.
دستگاههای بستهبندی مواد غذایی قابلیت اجرای سیستم آسان بازشو یا easy open دارد. این سیستم با ایجاد شیار کوچکی در کنار بستهبندی، امکان باز کردن سریع و آسان بستهبندی محصولات را به مصرف کننده میدهد که به نوبه خود سبب لبخند رضایت مشتریان خواهد شد.
طراحی بستهبندی آموزشی: کودکان در مراحل سریع رشد جسمیو روحی هستند و کنجکاوی طبیعی آنها با علاقه زیاد نسبت به همه چیز پر میشود. جهت اطمینان از عملکرد اصلی بستهبندی مواد غذایی، طراح میتواند ویژگیهای شناختی کودکان را با برخی از عملکردهای فکری و آموزشی ترکیب کند. کودکان هنگام لذت بردن از محصولات غذایی خوشمزه، میتوانند با اسباب بازیهای داخل بستهبندی و یا چاپهای سرگرم کننده قابل برش روی بستهبندی بازی کنند. این امر نه تنها توانایی تمرین و تفکر کودکان را افزایش میدهد، بلکه قوه خلاقیت آنان را نیز تقویت میکند. طراحی بستهبندی آموزشی در ارتقاء رشد سالم فیزیولوژی و روانشناسی کودکان، تحریک قوه تخیل آنها و ایجاد ایدههای کوچک اما جذاب در تفکر آنها بسیار تاثیرگذار میباشد. موفق میشود آموزش را در سرگرمیمهار کند و ارزش اضافی محصولات را افزایش دهد.
طراحی رنگ بستهبندی: در میان عناصر اصلی در ارتباط با بینایی انسان که شامل گرافیک، رنگ و متن است، رنگ مهم ترین و حساس ترین عنصر در واکنش با سیستم عصبی افراد است. بنابراین رنگ بستهبندی قبل از دو عنصر دیگر توسط خریداران به خصوص کودکان حس و درک میشود. در طراحی بستهبندی مواد غذایی، رنگ میتواند بر حالات جسمیو روانی کودکان تأثیر بگذارد و احساسات روانی کودکان را تغییر دهد. هر اندازه که کودکان بیشتر با اشیاء جدید تماس گیرند، هوش آنها سریع و سریع تر رشد خواهد کرد و توانایی شناختی نیز به سرعت افزایش مییابد. در طراحی رنگ بستهبندی مواد غذایی کودکان به منظور تحریک علاقه آنها به غذا، لازم است که با ویژگیهای محصولات ترکیب شده و درک کودک از رنگها و ویژگیهای مختلف برای طراحی استفاده شود.
طراحی گرافیکی بستهبندی: اکثر کودکان فاقد تفکر منطقی هستند و اغلب از نمادها برای نشان دادن کشفهای اولیه حرکتی خود استفاده میکنند. کودکان در حال رشد از حساسیت کنتراست بالایی برخوردارند. تحت تأثیر کنجکاوی و عطش یادگیری، تمایل آنها برای اشکال گرافیکی به خصوص گرافیکهای فانتزی بیش از پیش نمایان میشود. با نزدیک شدن اطلاعات گرافیکی بستهبندیهای مواد غذایی کودکان به قدرت درک آنها، توانایی شناختی کودکان بسیار افزایش یافته است. کودکان در هنگام انتخاب و خرید مواد غذایی ممکن است تاثیر بسیار کمیاز والدین خود بگیرند و اکثر زمانها طرح گرافیکی بستهبندی محصولات توجه آنها را منقلب خواهد کرد. بنابراین، طراحی گرافیکی معقول بستهبندی مواد غذایی کودکان، نه تنها باید اطلاعات صحیح به کودکان انتقال کند، بلکه همچنین باید حساسیت بصری اولیه و رشد فکری کودکان تأثیر زیادی بگذارد.
باید توجه داشت طراحی گرافیک بستهبندی مواد غذایی کودکان، باید با ویژگیهای محصولات مختص آنها مطابقت داشته باشد. احساسات کودکان باید به طور کامل مورد توجه قرار گیرد تا از ایجاد خلق و خو و تخیل نامناسب جلوگیری شود. بنابراین استفاده از طرحهای گرافیکی با پیام مثبت و سالم ترجیح داده میشوند و استفاده از گرافیک تیره، با پیام منفی و ناسالم ممنوع است. علاوه بر این، روند بصری در چیدمانهای گرافیکی باید مورد توجه قرار گیرد و استفاده از تصاویر کارتونی و انیمیشنهایی که با خوشحالی توسط کودکان پذیرفته میشوند بسیار مناسب هستند.
طراحی متن بستهبندی: به عنوان یکی دیگر از عناصر مهم بصری در طراحی بستهبندی، طراحی متن بستهبندی میتواند اطلاعات مهمیمانند نام محصول، مواد تشکیل دهنده، روش پخت، تاریخ تولید، عمر مفید و بایدها و نبایدها را منتقل کند، به طوری که مصرف کنندگان بتوانند کالا و نحوه استفاده از آن را درک کنند، در عین حال، میتواند ایمنی مصرف کننده را نیز تضمین کند. سواد کودکان برای خواندن متنها بسیار محدود است اما تهیه کردن مواد غذایی آنها بر عهده سرپرستان و والدین خود است. بنابراین، مشکل امنیتی استفاده از متن در بستهبندی مواد غذایی کودکان باید به اندازه کافی مورد توجه قرار گیرد. اطلاعات متن باید واضح و مختصر باشد و به طور عینی اطلاعات محصول را منتقل کند، در عین حال، طراحی فونت باید واضح باشد.
دیدن، مقایسه کردن و طراحی
نازنین امیدی طراح و ایده پرداز در صنعت بستهبندی در گفتوگو با خبرنگار «بازار بستهبندی» میگوید: «در حال حاضر طراحان گرافیک با یک جستجوی ساده میتوانند دقیقا آن چیزی که مد نظرشان است را پیدا کنند. این موضوع به یک طراح گرافیک برای شروع کار خیلی کمک میکند. بالاخره یکی از راههایی که یک طراح میتواند دید تصویریاش را قوی کند این است که کارهای مختلف را ببیند و مقایسه کند و با همه اطلاعاتی که جمع کرده یک بستهبندی جدید برای کودکان با سنین متفاوت طراحی کند.»
وی میافزاید: «طراحی بستهبندی برای کودکان پیچیدهتر از بقیه کارهای گرافیکی است و عوامل متعددی در شکلگیری آن موثر هستند. برای مثال دانش طراح دربارهی ساختار فیزیکی بسته، جنس مواد و متریال انتخابی برای بستهبندی و اطلاع از انواع و اقسام چاپ و امکانات موجود چاپی حتما روی خلاقیت و طراحی او تاثیر گذار است و فقط دانش دیزاین، از او یک طراح بستهبندی موفق نمیسازد.»
این طراح و ایده پرداز در صنعت بستهبندی بیان میکند: «بستهبندی کودکان را نباید فقط به عنوان یک جعبه یا ظرف نگاه کرد. این نوع بستهبندی از یک طرف با محصول و برند و از طرف دیگر با مخاطب و مصرف کننده که همان کودکان سنین متفاوت هستند، در ارتباط است. به عبارتی بستهبندی، برند محورترین بخش یک کسب و کار است که باید دیده شود و بفروشد.»
امیدی در ادامه به خبرنگار بازار بستهبندی میگوید: «به طور مثال یک بخش مهمیاز طراحی، تصمیمگیری راجع به هندسه بستهبندی برای کودکان است. اگر بستهای طراحی کنیم که در حمل و نقل یا انبار کردن با مشکل مواجه شود، یا در قفسه فروشگاه درست قرار نگیرد؛ عملاً این بسته به درد سفارش دهنده و یا مخاطب که همان کودکان هستند، نمیخورد. یعنی اول از همه باید فکر بستهبندی بزرگتر یعنی کارتن مادر و یا چیدمان این محصول در انبار، حمل و نقل و یا در قفسههای فروشگاه بود.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا شما معتقد هستید که طراح نباید کپی کند یا از آن دسته افرادی هستید که معتقدید کپی کردن باعث پیشرفت میشود، مطرح میکند: «من به عنوان یک طراح، موافق کپی صِرف نیستم. چون هر کاری که خارج از ایران تولید میشود با توجه به سابقه و پیشینه فرهنگی، سلیقه مخاطب، مسائل و اتفاقات اجتماعی و اقتصادی جامعهای است که در آن عرضه شده و غیر از آن اولین وظیفه من به عنوان طراح استفاده از هنر و خلاقیتم است تا متناسب با کودکان در کشور خودمان طراحی و بستهبندی محصول صورت گیرد.»
این طراح و ایده پرداز در صنعت بستهبندی در ادامه عنوان میکند: «به نظر بنده یک طراح گرافیک برای این که دید خود را وسیع کند و بتواند یک طرح درست و مناسب با گروه سنی مخاطب ارائه دهد، باید بستهبندیهای موفق سایر کشورها را ببیند و تجزیه و تحلیل کند که چه اِلِمانهایی باعث موفقیت آنها شده است همچنین با ترندهای روز آشنا شود و بداند که در کل دنیا در این بازار چه اتفاقاتی افتاده است؟ حالا مثل هر هنر دیگری ممکن است از یک کار الهام هم بگیرد و کمیتا حدودی از آن محصول برای رده سنی 3- 6 سال کپی برداری کند اما باز هم میگویم نباید صرفا آن بستهبندی را تمام و کمال کپی کند.»
امیدی در پایان میگوید: «بستهبندی برای کودکان در سنین خاص، فرآیند پیچیدهای از سایر بستهبندیها برای محصولات است که طراحی گرافیک تنها بخشی از آن و البته یکی از تاثیرگذارترین بخشهاست. زیرا طراح باید تمام احساسات و عواطف کودکان، ایمنی محصول برای آنها و انتخاب رنگ درست برای جلب نظر کودکان را مورد توجه و بررسی خود قرار دهد.»